Zigana Vadisi
Zigana Dağları; Doğu Karadeniz dağlarının, Trabzon'un güneyinden Çoruh Vadisi'ne paralel uzanan kesimine kadar olan kısmına verilen addır.Zigana dağları Trabzon'un Güneyindeki Çakır Dağından (3063 m.) başlar, Harşit Çayı'nın kaynağının doğusunda yer alan Karaburun'daki tepelerle sona erer. Dağlara adını veren Zigana Tepesi'nin yüksekliği 2511 m. dir. Zigana dağları bazı doruklarında 3000 m. yüksekliğe yaklaşır. Dağların geniş bir bölümü ladin ve çam ormanlarıyla kaplıdır.Yapısal açıdan, büyük ölçüde volkanik kayaçlar ve tortul kayaçlı ara katmanlardan oluşmuştur. Doruk kesimlerinde granitik plüton yüzeyler, sirkler, sirk gölleri, buzultaş setleri gibi Dördüncü zamana ait buzullaşma izlerine rastlanır.Çevresindeki tepelerle birlikte bu yöredeki dağlar ZİGANA DAĞI olarak adlandırılır.
Zigana Geçidi (2030 m.); Tarihi İpek Yolu'nun en önemli geçitlerinden biri olmuştur.Ticaret yapanlar ve seyahat eden insanlar Tarih boyunca Doğu Anadolu'nun ve İran'ın batıya açılan limanı olan Trabzon'a ulaşmak için Zigana Dağı Geçit'ini aşmak zorundaydılar. Ancak kış aylarında Zigana dağı Geçiti'ni aşmak çok zor oluyordu.Zigana Dağları şarkılara ve türkülere konu olacak şekilde kazalar, tipi ve çığ tehlikesi nedeniyle çok canlar yakıyordu.Ticaret yapan Rumlar dağı aşmanın güçlüğünü anlatmak için "Si Zigana Ke Zison (Ziganada hayatta kalmaya bak)" diyerek birbirlerini uyarıyorlardı.1988 yılında Zigana dağı 1702 m. uzunluğunda bir tünelle geçilmesine, yolların yeniden yapılmasına rağmen yinede kış aylarında ulaşımda sorunlar yaşanmaktadır.
Zigana Geçidi denize paralel uzanmış dağ sıralarından dolayı iç kesimlerle ulaşım imkanlarının sınırlı olduğu Karadeniz Bölgesi için büyük önem taşır. Trabzon'u, Erzurum üzerinden İran'a bağlayan karayolu üzerinde yer alan Zigana Geçit'i, bu yolun devamlılığını sağlar.Orta Çağ'da Asya'yı Avrupa'ya bağlayan en büyük kervan yolu, Çin'den başlayan yolculukla, Kaşgar, Semerkand, Buhara, Taşkent, Nişabur, Rey, Tebriz, ve Erzurum üzerinden gelerek Zigana Geçiti'nden denize inerdi. Bu yolun devamında da kervanlar ve ticaret gemileri, Trabzon'dan deniz yoluyla Venedik'e, Ceneviz'e ve tüm Avrupa'ya ulaşırdı. Bu güzergaha "Tarihi İpek Yolu" denilmektedir.
Günümüzde de Orta Doğu ve Uzak Doğu ile yapılan Karayolu taşımacılığında, tarih boyunca işlek ve hareketli bir yol üzerinde yer alan Zigana Geçidi hala önemini korumaktadır.
